شش سيگما و فراتر از آن از توماس پيزدك

كمربندسياه ها چه كساني هستند و وظيفه آنها چيست ؟

بارها در مورد اصطلاح “كمربند سياه“ كه مربوط به شش سيگما است از خودم سوال كردم كه دقيقاٌ كمربندسياه چيست ؟ اين اصطلاح از كجا نشات گرفته ؟ و اصطلاح شش سيگما از كجا نشات گرفته است ؟ و حال که به اين موضوع پرداختيم، ببينيم كمربند سبز يا كمربند سياه ارشد چيست ؟

بياييد با اصطلاح (( شش سيگما )) شروع كنيم . در مصاحبه ايي كه با ادبلز از دانشگاه موتورولا داشتم ، فهميدم كه موتورولا اين اصطلاح را در سال 1986 ابداع كرده است. چنانكه كسانيكه براي مدتي در زمينه كيفيت كار كرده اند مي دانند كه اين اصطلاح ريشه هاي آماري در تكنيكي به نام تحليل توانايي فرايند دارد . تا قبل از تهاجم صنعتي ژاپن به بازارهاي آمريكا ، متخصصان كيفيت از كيفيت سه سيگمايي راضي بودند ، كه به عبارتي حدود 3 خطا يا عيب در هر 1000 قطعه براي فرايندهايي كه تحت كنترل آماري مي باشد . موتورولا دريافت كه فرايندهايش تحت كنترل آماري نيستند ، مطابق تخمين هايي كه براساس داده هاي مربوط به مردوديهاي كارگاهي صورت گرفته ، فرايندهاي موتورولا ظاهراٌ با ميانگين 5 / 1 انحراف معيار، دستخوش تغيير مي باشند . در مصاحبه ايي با مربي سابق موتورولا ، مايكل هري ، دريافتم كه وي شاخص CPK كه تغييرپذيري فرايند كوتاه مدت تحت كنترل آماري را اندازه مي گيرد را بي ارزش مي داند . مايکل هري شاخص PPK كه عملكرد واقعي را مي سنجد تا توانايي فرايندرا، ترجيح مي دهد ( توجه داشته باشيد كه بسياري از متخصصين كه من هم جزو آنها هستم در مورد اين مسئله شديداٌ با هري مخالفيم ). درهر صورت قبل از محاسبه نقصهاي مورد انتظار فرايند ، موتورولا اين 5/1 انحراف معيار را اضافه مي كند . بنابراين وقتي مي شنويم كه يك فرايند شش سيگما 4/ 3 ايراد در هر يك ميليون قطعه ايجاد مي كند متوجه مي شويم كه اين PPM در سطح زير منحني با بيشتر از 5 / 4 انحراف معيار و بالاي ميانگين توزيع نرمال مطابقت دارد .

موتورولا همچنين ، اصطلاحات كمربند سياه و كمربند سبز را انتخاب ومعرفی كرده است. در كتابم با نام (( راهنماي كامل شش سيگما )) در خصوص اينكه سازمانها از افرادي با اين القاب چه انتظاري دارند ، تحقيقات وسيعي انجام دادم . درذيل خلاصه ايي از اين نقشها ومسئوليتهاي مختلف آورده شده است .

· كمربند سياه ارشد( Master Black Belt ) : بالاترين سطح تخصص فني و سازماني مي باشد . از آنجايي كه كمربندسياه هاي ارشد (MBB )، كمربند سياه ها را تربيت مي كنند آنها بايد به تمام چيزهايي كه كمربندسياه ها مي دانند، اشراف داشته باشند همچنين تئوري رياضي كه روشهاي آماري بر اساس آن مي باشند را درك كنند . استادان بايد بتوانند به كمربندسياه ها در به كارگيري صحيح روشها در وضعيتهاي غيرعادي كمك كنند. هر وقت كه ممكن باشد آموزشهاي آماري بايد فقط توسط كمربندسياه هاي ارشد (MBB )انجام شود.چنانچه آموزش توسط كمربندسياه ها و كمربند سبزها ضروري باشد، آنها بايد با راهنمايي كمربندسياه هاي ارشد(MBB ) اقدام به آموزش نمايند. به دليل اهميت وظايف استادان ، ارتباطات و مهارتهاي تدريس بايد به اندازه اهميت صلاحيت فني در انتخاب داوطلبان در نظر گرفته شود.

· كمربند سياه : داوطلبان موقعيت راهبري فني ( كمربند سياه ) در اصطلاح افرادي هستند كه ساير افراد آنها را از نظر فني و مهندسي قبول دارند. آنها بايد فعالانه درگير تغييرات سازماني توسعه فرايند شوند . داوطلبان ممكن است افرادي با معلومات بالا باشند و لزوماٌ نبايد مهندسين يا آماردانها باشند . در هر صورت چون انتظار مي رود كه كمربند سياه ها به انواع مختلف ابزارهاي فني در مدت زمان نسبتاٌ كوتاهي مسلط شوند ، داوطلبان راهبري فني احتمالاٌ در سطح رياضيات دانشگاهي و ابزار اساسي تحليل كمي ، زمينه مناسبي دارند. لذا دوره دانشگاهي روشهاي آماري بايد به صورت يك پيش نياز باشد .

پيشروان فني شش سيگما جهت استخراج دانش كاربردي از مخزن اطلاعات سازمان ، استفاده مي نمايند . داوطلبان موفق بايد يك يا چند سيستم عملياتي ، نرم افزارهاي صفحات گسترده) (Excel ، مديريت بانكهاي اطلاعاتي( Access ) ، برنامه هاي ارائه مطالب ( Power Point)و پردازشگر word را بدانند. به عنوان بخشي از آموزش ، لازم است داوطلبان در به كارگيري يك يا چند بسته نرم افزاري تحليل آماري پيشرفته متبحر گردند.

· كمربند سبز: كمربندسبزها پيشروان تيم شش سيگما هستند كه قادر به تشكيل و كمك به تيمهاي شش سيگما و اداره پروژه هاي شش سيگما از ابتدا تا انتها مي باشند . به طور مثال ، آموزش كمربند سبز شامل 5 روز آموزش در كلاس و همراه با انجام پروژه هاي شش سيگما مي باشد . آموزش شامل تكنيكهاي تسهيل در پيشبرد پروژه و مديريت جلسه ، مديريت پروژه ، ابزارهاي مديريت كيفي ، ابزارهاي كنترل كيفي ، حل مسئله و تحليل داده هاي اكتشافي مي باشد . معمولاٌ كمربند سياه هاي شش سيگما به كمربند سبزها كمك مي كنند تا قبل از آموزش پروژه هايشان را انتخاب كنند ، با كمربند سبزها در آموزش شركت مي كنند و بعد از اتمام آموزش به آنها در پروژه ها كمك مي كنند.

اگر چه اصطلاحات رزمي ذكر شده در بالا نظير كمربند سبز وسياه معمول هستند ، اما آنها به هيچ عنوان عمومي نيستند. لذا شركتها و موسسات مشاور اغلب براي توصيف كارهاي انجام شده توسط اين پيشروان فني ، القاب خاص خودشان را ايجاد مي كنند.

متاسفانه براي توصيف دانشي كه افرادي با اين القاب بايد داشته باشند ، استانداردي وجود ندارد لذا مي توانيم به تنهايي به اين اعتبارات گواهي دهيم .امروزه كسب توان و تخصص كافي به عنوان يك كارشناس شش سيگما ، كمي بيشتر از پرداخت مبالغ 6 رقمي( چند صد هزار دلاري ) براي شركت در آموزش شش سيگما كه توسط شركتهاي مشاوره پيشنهاد مي شود ، هزينه می برد . چيزي كه اين كارشناسان واقعاٌ در مورد شش سيگما مي دانند ،دقيقاٌ يك راز است . كه به هر حال با تشكيل سازمان كيفي جديد ( فدراسيون بين المللي كيفيت ) IQF اين مورد نيز در حال تغيير است . يكي از اولين اقدامات اين فدراسيون ، توسعه برنامه صدور گواهي براي كمربندسياه هاي شش سيگما مي باشد . IQF در نظر دارد كه امتحان صدور گواهي را از طريق website با آدرس www.iqfnet.org ارائه نمايد . IQF محصولات يا خدمات شش سيگما را عرضه نمي كند بنابراين مي تواند به صورت واقعي بر روي نيازمنديها متمركز شود .

در مورد نويسنده :

توماس پيزدك نويسنده كتاب راهنماي كامل شش سيگما www.qualityamerica.com و مشاوري در زمينه شش سيگما مي باشد . مي توانيد با آدرس www.pyzdec.com در امتحان Black Belt وي شركت كنيد . آدرس Email وي نيز tpyzdec@qualitydigest.com مي باشد .